Bir davada hakim davacının talebiyle bağlıdır. Bunun gereği olarak davacının talebinden fazla bir karara hükmedemez. Dolayısıyla davalıya yönelik bir hüküm veremez. Görülmekte olan bir davanın davalısının da, davacıya karşı talepte bulunması ancak karşı dava ile mümkündür. Yani görülmekte olan derdest bir davada davalının da davacıya karşı belirli taleplerle dava açmasına karşı dava denir.
A, B’ye karşı 5.000 TL alacağı için dava açmışsa, B’nin de, A’nın dava açtığı mahkemede, A’ya karşı 10.000 TL alacağı için açtığı dava karşı davadır. A, asıl davacı ve karşı davalıyken, B, asıl davalı ve karşı davacıdır.
Görüldüğü üzere, karşı dava ilk dava ile aynı mahkeme de açılır. Bunun sebebi usul ekonomisidir.
Bir davaya karşı açılan her dava karşı dava değildir. Aynı mahkeme de açsak bile karşı dava olmayabilir.
Karşı davayı yanlışlıkla başka mahkeme de açarsak, davalarda birbirini ilgilendiriyorsa birleştirme talep edilebilir veya bekletici mesele yapılabilir.
Karşı dava açmak asla bir mecburiyet değildir. Örneğin, bir konuda başka mahkemeler yetkiliyse karşı dava açmak yerine yetkili olan diğer mahkemelerde de ayrı bir dava açabiliriz. Ancak bu durumda asıl davacının yani karşı davalının, davaları birleştirme talebinde bulunabilmesi mümkündür.
Bir davanın karşı dava olabilmesi için belirli koşulları taşıması gerekmektedir. Karşı dava açılabilme şartları HMK m. 132.’de düzenlenmiştir;
MADDE 132– (1) Karşı dava açılabilmesi için;
- a) Asıl davanın açılmış ve hâlen görülmekte olması,
- b) Karşı davada ileri sürülecek olan talep ile asıl davada ileri sürülen talep arasında takas veya mahsup ilişkisinin bulunması yahut bu davalar arasında bağlantının mevcut olması, şarttır.
(2) Belirtilen bu şartlar gerçekleşmeden karşı dava açılacak olursa, mahkeme, talep üzerine yahut resen, karşı davanın asıl davadan ayrılmasına; gerekiyorsa dosyanın görevli mahkemeye gönderilmesine karar verir.
(3) Karşı davaya karşı, dava açılamaz.
Karşı davanın süresi kanunda yazmaktadır. Karşı dava, cevap dilekçesiyle veya esasa cevap süresi içerisinde ayrı bir dilekçe verilerek açılabilir diyor. Yazılı yargılama usulünde davaya cevap verme süresi 2 haftadır. O halde davalı karşı davasını esasa cevap süresi olan 2 hafta içerisinde vereceği cevap dilekçesi ile açması gerekir. Ama illaki karşı davayı cevap dilekçesinde yazmak zorunda da değiliz. 2 hafta içerisinde ayrı bir dilekçe ile de yazılabilir. Hakimden ek süre(1 ay) talep etmişsek cevap dilekçesi yazmak için; bu ek süre karşı dava açmayı da kapsayacaktır. Davalı, karşı davayı cevap dilekçesi ile açtığı zaman davacı bu karşı davaya ne zaman cevap verecektir? Cevaba cevap dilekçesi ile cevap verecektir. Yine cevaba cevap dilekçesiyle cevap verebileceğimiz gibi yine 2 hafta içerisinde ayrı bir dilekçe yazarak da karşı davaya cevap verilebilir.