| Mal Değişim Sözleşmesi
A.Tanımı MADDE 282- Mal değişim sözleşmesi, taraflardan birinin diğer tarafa bir veya birden çok şeyin zilyetlik ve mülkiyetini, diğer tarafın da karşı edim olarak başka bir veya birden çok şeyin zilyetlik ve mülkiyetini devretmeyi üstlendiği sözleşmedir. B. Tabi olduğu hükümler MADDE 283- Satış sözleşmesine ilişkin hükümler, mal değişim sözleşmesine de uygulanır; buna göre taraflardan her biri, vermeyi üstlendiği şey bakımından satıcı, kendisine verilmesi üstlenilen şey bakımından alıcı durumundadır. C. Zapttan ve ayıptan sorumluluk MADDE 284- Satış sözleşmesinin zapttan ve ayıptan sorumluluğa ilişkin hükümleri uygun düştüğü ölçüde, mal değişim sözleşmesine de uygulanır. |
| Trampa sözleşmesinde mal, para yerine başka mal ile değiştiriliyor. Mal karşılığı devrin borçlanıldığı sözleşmeler olarak biliniyor trampa sözleşmesi. Son dönemde eskiyi getir yeniyi götür gibi kampanyalar aslında trampa sözleşmesinin uygulama alanı bulduğu yerlere örnek gösterilebilir. Uygulamada takas kelimesi kullanılıyor ama yanlış. Takas; aynı cinsten iki alacaklının, alacaklardan küçüğünü ortadan kaldıran yenilik doğurucu tek yanlı bir hukuki işlemdir, sözleşme bile değildir. Trampa ise bir sözleşmedir, mal ile malın değişmesi söz konusudur, takas farklı bir şey. BK mal değişim sözleşmesi olarak düzenliyor trampayı ve sonrasında trampa için satış sözleşmesi hükümleri uygulanır ancak tabi bu hükümler özellikleri bağdaştığı ölçüde uygulanır diyor. Trampada mal ve mal değiştiriliyor dedik, buna benzeyen sözleşmeler de var: mal yerine para verildiğinde satış sözleşmesi oluyor niteliği; mal yerine hizmet verildiğinde atipik karma sözleşmeler grubuna dahil ediyoruz çünkü vekalet ve kira hükümlerinin uygulama alanı bulduğu sözleşmeler aklımıza geliyor. Para karşılığı para da verilebilir döviz bürolarında olduğu gibi ki bunlar da atipik sözleşmedir.
Denklik parası verilerek yapılan satım ve trampa sözleşmesi karışımı sözleşmeleri inceleyelim şimdi? A yeni araç satacak, B de eski aracını teslim ediyor üstüne de denklik parası veriyor. Eski araç karşılığı yeni araç verilmesi halinde trampaya ilişkin hükümler; denklik parası söz konusu olduğunda ise satış sözleşmesi hükümleri devreye girdiği bir tip kaynaşmasının olduğu atipik sözleşme oluyor. Denklik parasının miktarına göre de hangi sözleşmenin ağırlık kazandığını belirliyoruz. Yani, denklik parası fazlaysa satış sözleşmesinin olduğundan yola çıkacağız ve satış sözleşmesi hükümüleri ağırlıklı uygulanacak ancak eski aracın değeri yeni aracın değerine yakınsa trampa sözleşmesi hükümlerine ağırlık vereceğiz. Bunlar tip kaynaşmasının olduğu atipik sözleşmeler. Trampanın ÖzellikleriSatış sözleşmesi hükümleri kıyasen uygulanıyor ama taksitli satışta alıcıyı koruyan hükümlerin trampa yapan için uygulanması mümkün görülmüyor. Hocanın burada üstünde durduğu husus satış sözleşmesi hükümlerinin de aynen uygulanmak yerine özelliği gereği elverdiğince uygulanması gerektiği. Taksitli satışta para özelliği çok ön plana çıktığı için alıcıyı koruyoruz ama trampa sözleşmesinde alıcı mal veriyor. Dolayısıyla kanun diyor ki, satışta alıcıyı koruduğumuz gibi trampada trampacıyı koruyamayacağız. Ancak BK284 satışın hükümleri aynen trampaya uygulanır diyor, başka da çok hüküm düzenlenmemiş trampa hakkında. Burada uygulamaya bakmak gerek. Uygulama satışın tüm hükümlerini trampaya da uygulayacak mı uygulamayacak mı belirsizlik var(?). Bunun etkisini ifa engellerine geldiğimizde, satışta zapt ve ayıp hallerinde anlattıklarımızın trampada uygulanıp uygulanamayacağında göreceğiz. |